Του «Μεθυστή»…

Γράφει η Κυριακή Αγγελάκη

Καλωσορίσαμε χθες το μήνα Νοέμβριο, το μήνα του κρασιού και της απόλαυσης.

Στην εύφορη γη της Κρήτης μας, αιώνες τώρα, παράγεται, χάρη στη γνώση, την αγάπη και την εμπειρία των ανθρώπων της, αλλά και την αρωγή των κλιματικών συνθηκών, ένα ξεχωριστό, γευστικό και αρωματικό προϊόν, που χαίρεται ο ουρανίσκος και αγαλλιάζει την ψυχή.

Είναι η όμορφη και ιδιαίτερη διαδικασία συγκομιδής του σταφυλιού και όλη η διαδικασία για την παραγωγή του κρασιού.

Το νησί μας φημίζεται για το καλό γλυκόπιοτο κρασί του από την αρχαιότητα, τα χρόνια των Μινωιτών, και με ξεχωριστό τρόπο διοργανώνονται γιορτές κρασιού, με στόχο να αναβιώσουν παραδόσεις αιώνων, σχετικές με το κρασί.

Οι Κρητικοί, άνθρωποι του κρασιού, και κυρίως οι μπεκρήδες, έψαχναν έναν άγιο ο οποίος να «είναι του φεσού ντως», να τους μοιάζει και να είναι “μπεκρής” και τελικά τον βρήκαν στον Άγιο Γεώργιο τον «Μεθυστή».

Οι περισσότεροι στα χωριά, απλοί άνθρωποι, με λίγα γράμματα οι περισσότεροι, δεν ήξεραν πως πρόκειται για τον ίδιο Άγιο, τον Τροπαιοφόρο δηλαδή. Οι περισσότεροι φανταζόταν πως πρόκειται για άλλον ξεχωριστό Άγιο, που τον φανταζόταν πως απλά του άρεσε η καλή παρέα και το κρασί, αλλά που ποτέ δεν μέθαγε, απλά έπινε πότε – πότε ένα ποτηράκι.

Η γιορτή αυτή έρχεται από πολύ παλιά. Έχει τις ρίζες της στα αρχαία χρόνια, όταν οι Αθηναίοι με το καινούργιο τους κρασί έκαναν σπονδές έξω από το ιερό του Διονύσου. Αλλά και στη χριστιανική λατρεία το κρασί παρέμεινε συνδεδεμένο με τη θεότητα και τη χαρά της ζωής. Έτσι λοιπόν, ο Άγιος Γεώργιος του Νοεμβρίου, ένας άγιος αγροτικός και κυρίως αμπελουργικός, έγινε Μεθυστής για να εκφράσει την πανάρχαια σύνδεση του οίνου με το ιερό και το θείο.

Και σήμερα, σε πολλά από τα χωριά μας κρατάει το έθιμο και έχει καθιερωθεί να «ανοίγουν τα κρασιά» της φετινής χρονιάς, 3 του Νοέμβρη, και να τα δοκιμάζουν. Τη μέρα του πανηγυριού, οι παραγωγοί κρασιού της Κρήτης, κρατώντας στάμνες με το καινούργιο τους κρασί, πηγαίνουν στους ναούς της περιοχής τους. Τα σπίτια είναι ανοιχτά για άφθονες δοκιμές κρασιού, με νόστιμα μεζεδάκια για τους επισκέπτες τους.

Ο Άγιος Γεώργιος, λοιπόν, ο Μεθυστής, έτσι χαρακτηρίζεται από το λαό μας, όχι από τη λειτουργική πράξη της Εκκλησίας, είναι ο Άγιος Μεγαλομάρτυρας Γεώργιος στη δεύτερη γιορτή του, στις 3 του Νοέμβρη. Ακριβώς επειδή την ημέρα εκείνη στις παραδοσιακές ελληνικές κοινωνίες άνοιγαν το καινούργιο κρασί – και το ευλογούσαν στην εκκλησία.

Στην πραγματικότητα, τη μέρα εκείνη εορτάζεται η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου, δηλ. η μεταφορά τους στη Λύδδα της Ιόππης (Παλαιστίνης), πατρίδα της μητέρας του, της Αγίας Πολυχρονίας, ενώ ο πατέρας του Αγίου, ο Άγιος Γερόντιος, ήταν από την Καππαδοκία.

Την ευφορία και τη μερακλίδικη διάθεση, που μας δίνει το κρασί εκφράζει χαρακτηριστικά η παρακάτω μαντινιάδα:

«Σα με ζαλίζει το κρασί όντε με κούπες πίνω

και τη ζωή μου αν χρειαστεί για φίλο μου τη δίνω».

(Γ. Καπετανάκης)