Η Μαριέττα Γιαννάκου και το Νοσοκομείο μας

Γράφει ο Νίκος Χριστοφακάκης

Τιμήθηκε προσφάτως από την Παναθηναϊκή Οργάνωση Γυναικών η μνήμη της Μαριέττας Γιαννάκου, για την προσφορά της στη δημόσια ζωή της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης. Όπως ανέφερε ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης Κ. Καραμανλής, «η τιμώμενη δεν είχε το πάθος της εξουσίας, της προβολής, της αλαζονείας. Είχε το πάθος της προσφοράς και της υπηρεσίας. Δεν είχε χορηγούς ή προστάτες, δεν επεδίωκε την εύνοια των ισχυρών ή των μέσων ενημέρωσης!».

Όσα ειπώθηκαν στην εκδήλωση επανέφεραν στην μνήμη μου αποφάσεις και πράξεις της Μαριέττας Γιαννάκου, Υπουργού Υγείας στην κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, που συνδέονται άρρηκτα με το Νοσοκομείο της πόλης μας, σημαδεύοντας θετικά και ανεξίτηλα την πορεία του.

Καλοκαίρι, 1990. Απολαμβάνουμε την όμορφη γεραπετρίτικη νύχτα, «παρά θιν’ αλός», συζητώντας. Τόπος συνάξεως ο αύλειος χώρος κατοικίας στον παραλιακό πεζόδρομο της θαλασσοφίλητης πόλης μας.

Μέλος της συντροφιάς μας ο Γιώργος Λυράκης, στενός συγγενής, Γεραπετρίτης την καταγωγή και την ψυχή, που διαμένει στην Αθήνα, όπου υπηρετεί σε διευθυντική θέση στο Υπουργείο Υγείας.

Εκείνος αναγνωρίζει τη Μαριέττα Γιαννάκου, που συνοδευόμενη από το σύζυγό της, απολαμβάνει σε καθεστώς πλήρους ανωνυμίας, άγνωστη μεταξύ αγνώστων, το νυχτερινό περίπατο, αναζητώντας τη δροσιά της θάλασσας, την πυρωμένη αυγουστιάτικη νύχτα.

«Η Υπουργός. Η Μαριέττα Γιαννάκου!». Μετά την αρχική έκπληξη σπεύδει να τη χαιρετήσει και να την προσκαλέσει στην οικογενειακή συντροφιά μας. Μαζί του και ο υπογράφων, Πρόεδρος τότε του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου της πόλης μας.

Δεν είμαι βέβαιος, αν η Υπουργός χάρηκε την απρόσμενη παραβίαση του ιδιωτικού χαρακτήρα της επίσκεψής της στην πόλη μας. Όμως, ανταποκρίθηκε προθύμως στην πρόσκλησή μας και τίμησε με την παρουσία της τη συντροφιά μας. Ίσως τη συγκίνησε και η ιδιότητα του απόντος οικοδεσπότη Ν. Κουνελάκη, αφού, όπως μας είπε, και ο πατέρας της ήταν Γυμνασιάρχης.

Συναντηθήκαμε σε στέκια της πόλης μας και τις επόμενες λίγες ημέρες, που συνέχισε να διαμένει στα Φέρμα, όμορφη γειτονιά της Ιεράπετρας.

Στη δεύτερη συνάντησή μας την προσκάλεσα να επισκεφθεί το Νοσοκομείο, που προσπαθούσε και τότε να βρει το βηματισμό του. Είχαν προηγηθεί δύσκολα χρόνια, τα οποία του στέρησαν τη δυνατότητα να συμμετάσχει στην πανελλαδική ευρωστία του νεοϊδρυμένου ΕΣΥ. Παλαιϊνές αμαρτίες, ασυγχώρητα λάθη, βαρειές παραλείψεις, αδικαιολόγητες πράξεις το είχαν σημαδέψει. Ανεπαρκώς στελεχωμένο, χωρίς σύγχρονο εξοπλισμό και με αθεράπευτες παθογένειες, προσπαθούσε να συνέλθει και να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στην αποστολή του, όπως την προσδιόριζαν οι ανάγκες των κατοίκων της περιοχής. Ήταν ακόμη μεγάλες και ανεπούλωτες οι πληγές από την απρόσμενη, στη συνήθως άνυδρη Ιεράπετρα, πλημμύρα, που είχαν λαβώσει βαρειά τις υποδομές του.

Αμυδρό φως η προσθήκη νέου κτιρίου, την οποία είχε σχεδιάσει και εκτελέσει μερικώς το προηγούμενο Διοικητικό Συμβούλιο. Ενώ, όμως, το κτίριο αυτό θα αποπερατωνόταν συντόμως, αλλεπάλληλα επείγοντα έγγραφά μας προς το αρμόδιο Υπουργείο, για τη χορήγηση των χρημάτων που απαιτούνταν, ώστε να εξασφαλιστεί ο αναγκαίος εξοπλισμός, παρέμεναν επί μήνες αναπάντητα.

Υπάρχει, βλέπετε, πάντοτε στα αρμόδια Γραφεία του Υπουργείου Υγείας εκείνος ο καταραμένος, όπως τον διαβάζουν, χάρτης με τα τέσσερα Νοσοκομεία στο Νομό Λασιθίου, τον οποίο επικαλούνται πονηρά, ως άλλοθι, οι εκάστοτε αποφασίζοντες, για να αρνούνται να συζητήσουν τη βασιμότητα των υποβαλλόμενων κάθε φορά αιτημάτων και για να καλλιεργούν διχαστικά τον ανταγωνισμό μεταξύ των Νοσοκομείων και των πόλεων του Νομού.

Αυτό το νοσοκομείο προσκαλέσαμε την Υπουργό να επισκεφθεί, προκειμένου να σχηματίσει προσωπική αντίληψη των δυνατοτήτων αλλά και των προβλημάτων του και να επιληφθεί προσωπικώς για την αντιμετώπισή τους. Ανταποκρίθηκε προθύμως.

Περιηγήθηκε στους χώρους του, συνομίλησε με απλότητα και ειλικρίνεια με ασθενείς, με συνοδούς, με εργαζόμενους.

Επιπλέον είχαμε τη δυνατότητα να την ενημερώσουμε διεξοδικώς για τις πολλές και μεγάλες ανάγκες του. Δηλαδή, για τις ανάγκες υγείας μιας πολυπληθούς κοινωνίας πολιτών, που κατοικούσαν σε μια ευρεία γεωγραφική περιφέρεια, που εργάζονταν σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες, οι οποίες δεν επέτρεπαν ακόμη και τη μονοήμερη απουσία από τον τόπο δουλειάς. Της εξηγήσαμε ότι για το Νοσοκομείο αυτό οι προπάτορες των σημερινών Γεραπετριτών συνεισέφεραν πολλά από το υστέρημα της φτώχειας τους, στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια, ακριβώς γιατί υπήρχε κοινωνική ανάγκη να δημιουργηθεί και να λειτουργήσει.

Η ανάγκη αυτή δεν έχει, μέχρι σήμερα, μετριασθεί. Απεναντίας έχει επιταθεί, αφού το οδικό δίκτυο παραμένει πάντοτε άθλιο, ο πληθυσμός αυξάνεται, λόγω και των τουριστών, εγχώριων και αλλοδαπών, ενώ οι δραστηριότητες των κατοίκων απαιτούν συχνότατα την ταχεία παροχή νοσοκομειακών υπηρεσιών.

Από την επίσκεψη – συνάντηση αυτή συγκρατώ πάντοτε τους προφητικούς λόγους της Μ. Γιαννάκου προς τους συναδέλφους της, γιατρούς, επιζητώντας να τους προϊδεάσει ότι η εποχή των παχειών αγελάδων, που ίσχυε τότε και επέτρεπε τη διεκδίκηση και την ικανοποίηση μαξιμαλιστικών αιτημάτων, δεν θα ήταν καθεστώς ισόβιας διάρκειας.

«Πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις», η Υπουργός δικαιώθηκε με τον πιο σκληρό τρόπο, που διαμόρφωσαν οι μνημονιακές συνθήκες, εξαιτίας και των υπερβολών της οικονομικής διαχείρισης στον κρίσιμο τομέα της δημόσιας υγείας.

Μετά την επίσκεψή της αείμνηστης Γιαννάκου και την επανυποβολή αναλυτικώς και με πλήρη τεκμηρίωση των αιτημάτων μας στο Υπουργείο, εγκρίθηκε το σημαντικό ποσόν των διακοσίων πενήντα εκατομμυρίων (250.000.000) δραχμών. Χάρη στην πολιτική βούληση της Υπουργού, έπαυσε «η σιγή ασυρμάτου» και αδιαφορίας, την οποία τηρούσε μέχρι τότε το αρμόδιο Υπουργείο.

Με το ποσόν αυτό ανακαινίσαμε όλους τους χώρους του παλαιού κτιρίου, από τα υπόγεια μέχρι τους ορόφους των κλινικών και προμηθευτήκαμε νέο εξοπλισμό, ιατρικό και ξενοδοχειακό, για τις παλιές και τη νέα πτέρυγα. Όλα άλλαξαν ή ανακαινίσθηκαν.

Ακολούθησε μεγάλος αριθμός εγκρίσεων για την προκήρυξη θέσεων ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Ήρθαν νέοι γιατροί και μπόλιασαν με τη νιότη και τον ενθουσιασμό τους το κουρασμένο σώμα του Νοσοκομείου (Ανδρέας Μαμαντόπουλος, Ιορδάνης Αμπατζίδης, χειρουργοί, Ήρα Μυλωνά, αναισθησιολόγος, Κων/νος Τσελάς, παθολόγος, Τζραντ Καμάλ, ακτινολόγος, Γεώργιος Σπαθόπουλος, μαιευτήρας, Μαρία Κατσιδονιωτάκη, μικροβιολόγος). Ας μου συγχωρήσουν την ελλιπή μνήμη όσοι τυχόν παρέλειψα να τους κατονομάσω.

Το Νοσοκομείο στελεχώθηκε επαρκώς και γνώρισε μια πραγματική Άνοιξη τα επόμενα χρόνια, όπως πιστοποιούν τα πολύ βελτιωμένα στατιστικά στοιχεία κινήσεως όλων των Τμημάτων του.

Όχι, δυστυχώς, για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως επέβαλλαν οι πραγματικές ανάγκες των καιρών και της περιοχής.

Όσοι ακόμη και σήμερα επικαλούνται το αλάθητο των στατιστικών στοιχείων σε ό,τι αφορά το έργο των Νοσοκομείων οφείλουν να μην παριστάνουν ότι αγνοούν στοιχειώδεις κανόνες λογικής και αμεροληψίας. Πως, δηλαδή, τα στοιχεία είναι συγκρίσιμα, εφόσον αναφέρονται σε Νοσοκομεία στελεχωμένα με τον ίδιο τρόπο, στον ίδιο ακριβώς βαθμό.

Ευελπιστώ ότι ο παρών Υπουργός Υγείας θα μιμηθεί το παράδειγμα της μακρινής προκατόχου του και όχι εκείνο των άμεσων, οι οποίοι αποδείχθηκαν «τυφλοί τα τ’ ώττα, τον τε νουν», αδικώντας κατάφωρα με τις αναίτιες παραλείψεις ή τις ζημιογόνες πράξεις τους το Νοσοκομείο της Ιεράπετρας, δηλαδή, το λαό της περιοχής μας.

Μεσολάβησαν πολλά χρόνια απλής εθιμοτυπικής επικοινωνίας με την Υπουργό. Η επόμενη «δια ζώσης» συνάντησή μας έγινε στις Βρυξέλλες, όπου υπηρετούσε ως Ευρωβουλευτής, με απόλυτη ευσυνειδησία και επάρκεια, με αυτοθυσία κατά κυριολεξίαν, αφενός μεν τα συμφέροντα της Ελλάδας, αφετέρου δε της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Ζήτησα από τη Γραμματεία της να τη συναντήσω στο Γραφείο της. Η απάντηση ήταν αρνητική, λόγω του μεγάλου φόρτου εργασίας που αντιμετώπιζε, επιβαρύνοντας μάλιστα την ήδη κλονισμένη υγεία της. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα η απάντηση άλλαξε. Προφανώς είχε ενημερωθεί η ίδια η Ευρωβουλευτής και με κάλεσαν να τη συναντήσω. Η ακάματη Μαριέττα Γιαννάκου δεν καθόταν σε κάθισμα Γραφείου. Αναπαυόταν σε έναν καναπέ του Γραφείου της, επιχειρώντας να ανακουφίσει με ένα σύντομο διάλειμμα τον πολύ κάματο της ημέρας, λόγω και των αυξημένων καθηκόντων της ως επικεφαλής των Ευρωβουλευτών της Ν.Δ. Παρά ταύτα, δεν ήθελε να στερήσει τη χαρά της συνάντησης, σε έναν άνθρωπο που ελάχιστα τον γνώριζε, αλλά που της όφειλε πολλά, για λογαριασμό του τόπου του, τον οποίο τώρα εκπροσωπούσε ως Δήμαρχος.

Η τελευταία επικοινωνία μας, τηλεφωνική αυτή τη φορά, προήλθε και πάλι από πρωτοβουλία και ανάγκη δική μου. Παρακολουθούσε από την τηλεόραση την Υπουργό – Ευρωβουλευτή να μετέχει ανελλιπώς στη δημόσια ζωή, να δίδει ακούραστη μάχες, από όποια έπαλξη είχε κληθεί να αγωνιστεί, ανεπηρέαστη από τη βαρύτατα κλονισμένη υγεία της. Πάλευε γενναιόψυχα να ανταποκρίνεται στα δύσκολα καθήκοντά της, «εν τε τη πατρώα γη και τη ξένη», μετατρέποντας «τη δουλειά σε προσφορά, την προσφορά σε αναγνώριση και την αναγνώριση σε δικαίωση» (Κων/νος Τασούλας, Πρόεδρος Βουλής). Γινόταν έτσι φωτεινό παράδειγμα θάρρους, ψυχικής δυνάμεως και υψηλόφρονης διάθεσης, για την αντιμετώπιση, για την υπέρβαση, δυσκολοπολέμητων αντιξοοτήτων.

«Ο ξεχωριστός χαρακτήρας της φάνηκε και στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε το πρόβλημα της υγείας της. Δεν παραπονέθηκε ποτέ, δεν την άκουσα ούτε μια στιγμή να πει «γιατί σε μένα;». Με στωικότητα, που εμπεριείχε όμως μια τεράστια δύναμη έδωσε τη μάχη της έως την τελευταία στιγμή. Η έννοια της παραίτησης δεν υπήρχε στη λογική της», έγραψε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (5/11/2023) η Ντόρα Μπακογιάννη.

Στην επικοινωνία μας αυτήν ευχαρίστησα την αείμνηστη Μαριέττα Γιαννάκου, για τελευταία φορά, για τα μαθήματα ευψυχίας και γενναιότητας, που «εν αγνοία» της και εξ αποστάσεως μου παρέδιδε όλα εκείνα τα χρόνια. Και τα χρειαζόμουν τόσο πολύ!