Αεροδρόμιο Ανατολικής Κρήτης «Ξένιος Ζευς» Α.Ε.

ΣΤΑΧΤΗ ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ ΜΑΣ – Μια πικρή ιστορία…                                                        

Γράφει ο Μανώλης Ι. Μαστοράκης 

Ήμουν με παρέα, Τετάρτη 15 του περασμένου Φλεβάρη, στο σπίτι φίλου μας που μόλις είχε πάρει εξιτήριο από το Νοσοκομείο – τη μέρα ανάμεσα στου Αγίου Βαλεντίνου (14/2) και της εφετινής Τσικνοπέμπτης (16/2)…

Σημαδιακά, φαίνεται, και ο χρόνος και ο τόπος:

Εκεί μου τηλεφώνησε νομικός του Δήμου μας, για να πληροφορήσει κι εμένα ότι το Δικαστήριο είχε αποδεχθεί την αίτηση για διάλυση της εταιρείας μας, της “Αεροδρόμιο Ανατολικής Κρήτης – Ξένιος Ζευς Α.Ε.”…

Ήταν, φυσικά, ικανοποιημένος, έχοντας φέρει ταχύτατα σε πέρας ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα, να διαλυθεί δηλ. μια ανώνυμη εταιρεία, ανενεργός μεν εδώ και χρόνια, που όμως, λόγω της άτεγκτης νομοθεσίας μας, είχε γίνει βραχνάς για τους τυπικά διοικούντες την, αφού υπήρχε ο κίνδυνος να τους καταλογιστούν προσωπικά οι (οικονομικές) υποχρεώσεις της προς το Κράτος. Αυτές που δημιουργούσε η ύπαρξή της και επιβάλλονται στις εταιρείες, ανεξαρτήτως του σκοπού, της σύνθεσης, της ιστορίας και των δεδομένων τους…

Συνέλαβα, λοιπόν, τον εαυτό μου να συμμερίζεται τη “χαρά” του δικηγόρου μας!…
Για λίγο, όμως…
Αμέσως μετά, επανήλθα στην απογοήτευση, αναπολώντας όλη την ΤΕΡΑΣΤΙΑ προσπάθεια…
«Γράψε κάτι γι αυτήν, έτσι, για την Ιστορία», με παρότρυνε μελαγχολικά ο παλιός συνάδελφος Δήμαρχος Αγ. Νικολάου Γιώργος Μενεγάκης, σε τηλεφωνική επικοινωνία μας…
Και τι να πρωτογράψω;;
Θυμάμαι κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν ο Μεραμπελλιώτης, πρώην δάσκαλος, ξενοδόχος Νίκος Χουρδάκης, συνοδευόμενος από τον συντοπίτη μας συνάδελφό του Γιώργο Κάκκο, βρήκαν στα θερμοκήπιά του, στο “βουνό” του, τον Νίκο Χαραλαμπάκη, Γραμματέα της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ που κυβερνούσε. Του μίλησε για τη “μεγάλη ιδέα” κι αυτός τον έστειλε σε εμένα, ως “τεχνοκράτη” με έφεση στα κοινά.
Λίγες μέρες αργότερα, οργανώσαμε συνάντηση στο, κραταιό τότε, ξενοδοχείο  “Ferma Beach” του Μανώλη Περαντώνη. Από το Μεραμπέλλο, είχε έλθει πάλι ο Νίκος Χουρδάκης, μαζί με φίλους του Αγιονικολιώτες, κι εμείς  με τον Δήμαρχο Μιχάλη Μυγιάκη και αρκετούς συμπολίτες — εγώ νεαρός Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου.

Εκεί, με την απαραίτητη  …ρακοποσία, ρίχτηκε “επισήμως” η ιδέα και ξεκίνησε η υλοποίησή της…

Δήμαρχος Αγ. Νικολάου ο Γιώργος Χατζηδάκης, σε αγαστή συνεργασία με την “Αντιπολίτευση” (Ν. Φουρνιωτάκης, Γ. Μενεγάκης) για το θέμα. Απόλυτη ήταν και η συνεργασία με τη δική μας (Γ. Κάκκος, Κ. Γαρεφαλάκης), γιατί αργότερα τα πράγματα άλλαξαν δυστυχώς…

Τεράστια η προσπάθεια:
Να έλθουμε σε επαφή με κεφαλαιούχους που μπορούσαν να μας βοηθήσουν (Αυστριακή κοινοπραξία — με αυτοχρηματοδότηση), να εκδώσουμε μετοχές, να συγκεντρώσουμε μετοχικό κεφάλαιο, απαραίτητο για την αγορά γης και ό,τι θα χρειαζόταν μέχρι να πάρουμε την τελική άδεια (δηλ. ανασκαφές κ.λ.π.), να νοικιάσουμε και να στελεχώσουμε γραφείο στην πόλη μας, να προωθήσουμε τη σύνταξη των μελετών με επιλογή του κατάλληλου σημείου στο κέντρο του Νομού (Παχ. Άμμος), να τις υποβάλουμε για τις απαραίτητες εγκρίσεις — αρχικά για τη διαδικασία χωροθέτησης του αεροδρομίου (κυρίως της Δασικής Υπηρεσίας, της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, του «φοβερού» Κ.Α.Σ.), να εντοπίσουμε και να αποτυπώσουμε τα απαιτούμενα αγροτεμάχια, να βρίσκουμε τους ιδιοκτήτες τους, να τα αγοράζουμε….
Τεράστια τα εμπόδια…
Το πρώτο ιδιωτικό αεροδρόμιο στην Ελλάδα, έπρεπε να περάσει από …σαράντα κύματα…  Κι εδώ οφείλω να εξάρω τη βοήθεια που είχαμε από τον Τοπογράφο Μηχανικό, μακαρίτη πια δυστυχώς, Μπάμπη Μαυρίδη, τον Φοροτεχνικό – Λογιστή Γιάννη Χαλεπάκη και τον Δικηγόρο Γιώργο Κοπανάκη.
Στις 19 Νοέμβρη 1993 — τριάντα χρόνια πριν…– η μέχρι τότε “υπό ίδρυση” δραστηριότατη εταιρεία μας, επισημοποιήθηκε νομικά. Αριστίνδην Πρόεδρός της ο εμπνευστής και πρωτεργάτης Νίκος Χουρδάκης και Αντιπρόεδροι οι εκάστοτε Δήμαρχοι των δύο πόλεων, δηλ. τότε ο Γιώργος Μενεγάκης και εγώ, που, εξ άλλου, είχα αναλάβει από την αρχή όλο το βάρος του εγχειρήματος για τον Δήμο μας – εκχωρημένο από τον τότε Δήμαρχο.

Θυμάμαι τις ατέλειωτες ώρες στους αρμόδιους Υπουργούς, προκειμένου να πεισθούν για την αναγκαιότητα του αεροδρομίου μας, αλλά και για την ικανότητά μας να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της κατασκευής και λειτουργίας του.  Και «αλλάξαμε» μπόλικους: Κώστας Μπαντουβάς, Γιώργος Πέτσος, Γιάννης Χαραλάμπους, Νίκος Γκελεστάθης, Άκης Τσοχατζόπουλος, πάλι Γκελεστάθης, Θεόδ. Αναγνωστόπουλος, πάλι Χαραλάμπους, Θεόδ. Πάγκαλος, Θαν. Τσούρας, Ευάγγ. Βενιζέλος, Χάρης Καστανίδης, Τάσος Μαντέλης, Χρήστος Βερελής (έως το 2004)…

Θυμάμαι τον εκσυγχρονιστή Κώστα Σημίτη, να έρχεται στην Ιεράπετρα ως Πρωθυπουργός και να μου λέει, μετά την πλήρη ενημέρωσή του, “Δήμαρχε, μπράβο σας!  Κι αν βρεις δυσκολίες από Υπηρεσίες, θα τις ξεπεράσουμε»!

Έλα σου όμως που τον εξέθεσαν κάποιοι, κάθε άλλο παρά εκσυγχρονιστές, Υπουργοί του. Αυτοί που δεν μπορούσαν να “τα βάλουν” με τους συνδικαλισταράδες της Υ.Π.Α. (Οφείλω να εξαιρέσω, πάντως, τον Ευάγγ. Βενιζέλο που, όταν τον επισκεφθήκαμε ως Υπουργό Μεταφορών με τον Φοίβο Ιωαννίδη το φθινόπωρο του ’95, όχι μόνο αγκάλιασε την προσπάθειά μας, αλλά, και μας «άνοιξε τα μάτια», επισημαίνοντας ότι η υφιστάμενη νομοθεσία κάλυπτε μεν την κατασκευή και λειτουργία ιδιωτικών αεροδρομίων, αλλά μόνο ιδιωτικής χρήσης — όχι δημόσιας!! Και έσπευσε, στους λίγους μήνες της υπουργίας του, να καλύψει πλέον πλήρως το εγχείρημά μας, από πλευράς νομοθεσίας!!)…

Εν τω μεταξύ, συνεχίζαμε τις δαπανηρές ανασκαφές, προκειμένου να πάρουμε την αντικειμενικά δύσκολη έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, ενώ η ταλαιπωρία συνεχιζόταν, με διαρκείς επισκέψεις μας στο Υπουργείο Επικοινωνιών και όχι μόνο, με τον Χάρη Καστανίδη να μας απαντά πως θέλει χρόνο για να ερευνήσει συνολικά το εγχείρημά μας και τον Τάσο Μαντέλη να περιμένει την εισήγηση των αρμοδίων Υπηρεσιακών Παραγόντων, στους οποίους προστρέχαμε ασθμαίνοντες εμείς για να τους ενημερώνουμε, ξανά και ξανά…
Θυμάμαι που, αργότερα, στις αρχές τής δεκαετίας τού 2000, πάντα σε συνεννόηση με τον αείμνηστο Πρόεδρο Νίκο Χουρδάκη, ως Ευρωβουλευτής τότε και μάλιστα Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού, στηνόμουν στο Υπουργείο, παρακάμπτοντας την αξιοπρέπειά μου…, και περίμενα καρτερικά τον Υπουργό, για τον οποίο η εφημερίδα “Νέα Κρήτη” έγραψε αργότερα: “Το όνειρο για τους Ιεραπετρίτες και τους Αγιονικολιώτες  άρχισε να σβήνει εντελώς επί  Υπουργού Μεταφορών Χρήστου Βερελή, ο οποίος όντας παντρεμένος από τη Σητεία, προώθησε την κατασκευή του αεροδρομίου στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης, αφού θεωρούσε ότι ήταν η πιο υστερημένη”...  Σημειώνω ότι, ο τότε Διοικητής της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α,), ο Χανιώτης συνάδελφος Μηχανικός Δημ. Γεωργαράκης, αντιμετώπισε πολύ θετικά την προσπάθειά μας, αλλά, τι νά ‘κανε κι αυτός, με τον Υπουργό στο …κεφάλι του, έχοντας και τα δύο “θηρία” απέναντι, δηλ. το “βαθύ κράτος” και τους εργατοπατέρες, που είχαν, μάλιστα, αναρτήσει πανό στο αεροδρόμιο της Αθήνας απαιτώντας “ΟΧΙ ΣΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ”;;… (Αργότερα, του ζητήθηκε και η παραίτηση, για να αντικατασταθεί από τον Αθ. Τζογάνη, ορμώμενον εξ Αιτωλοακαρνανίας, εκλογικής περιφέρειας του Υπουργού…).
Όταν, αναγκαστικά, απευθύνθηκα στο Γραφείο του Πρωθυπουργού, και μάλιστα μαζί με τον εξαιρετικό επί κεφαλής των Ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ – δυστυχώς τον χάσαμε πρόσφατα — Γιώργο Κατηφόρη, συναντήσαμε μεν επαίνους και κατανόηση, αλλά και αυτήν την στάση επιφυλακτικότητας και αναμονής απέναντι στα δύο παραπάνω “θηρία”, εν όψει, βέβαια, της επαπειλούμενης διακύβευσης του ιδιαίτερα μεγάλου εθνικού ενδιαφέροντος κυβερνητικού στόχου, δηλ. του αεροδρομίου των Σπάτων — ιδιωτικής μορφής και αυτού… Τα ίδια δηλ. “θηρία”  που κατάφεραν να αποτρέψουν και τη νομοθέτηση του γνωστού σχεδίου Γιαννίτση για το ασφαλιστικό και άνοιξαν τον δρόμο στα κατοπινά μνημόνια…
Έτσι, τελικά, δυστυχώς το αεροδρόμιό μας δεν “απογειώθηκε”, όπως είχαμε γράψει το 1998, εισπράττοντας τα ειρωνικά σχόλια συμπολιτών — ναι, συμπολιτών!– που δεν έβλεπαν με «καλό μάτι» τη μεγάλη προσπάθεια του Τόπου, προφανώς λόγω φόβου μην πιστωθούμε την επιτυχία της ως Δημοτική Παράταξη… (Θέλω να πιστεύω πως έχουν μεταμεληθεί – πάντως, μπορεί να φταίμε κι εμείς, που δεν τους προσεγγίσαμε διπλωματικότερα, αλλά δεν σκεφτήκαμε να το κάνουμε, έχοντας θεωρήσει δεδομένη τη σύμπραξή τους…).  Ήταν τότε που είχαμε καταφέρει να πάρουμε την πολυπόθητη βασική έγκριση από το Κ.Α.Σ, μετά από μακρές και πολυδάπανες ανασκαφές, τις οποίες χρηματοδοτούσε, φυσικά, η εταιρεία μας. Είχαμε, βέβαια, πείσει και φέρει με το μέρος μας τον αείμνηστο Γιάννη Τζεδάκη, Γεν. Διευθυντή Αρχαιοτήτων, με  Υπουργό, Πολιτισμού πια, πάλι τον Ευάγγελο Βενιζέλο…

Κοντολογίς, η πρόταση — παράκληση της Τοπικής Κοινωνίας μας προς το Κράτος μας, που Το εμπιστεύτηκε αγοράζοντας μετοχές, ήταν:

“Δεν ζητάμε να μας φτιάξεις το διεθνές αεροδρόμιο που χρειαζόμαστε — ζητάμε να μας επιτρέψεις να το φτιάξουμε εμείς και να φροντίσουμε εμείς για τη λειτουργία του”…
Ποια ήταν η σκληρή απάντησή Του;;

Και την έδωσε, μάλιστα, όχι από την αρχή, ώστε να είναι ενήμερος και ο κάθε Πολίτης που θα ήθελε να βοηθήσει επενδύοντας, αλλά στο τέλος, μετά και όλη την ταλαιπωρία της διαδικασίας προέγκρισης χωροθέτησης — προφανώς επειδή κάποιοι “αρμόδιοι” δεν περίμεναν πως θα καταφέρναμε να ξεπεράσουμε ΟΛΑ τα αντικειμενικά εμπόδια και να καλύψουμε ΟΛΕΣ τις απαιτούμενες προϋποθέσεις…
ΟΧΙ, ήταν ουσιαστικά η απάντηση του Κράτους μας με τη στάση Του, βοηθούσης τότε και της κατάστασης στα Δημοτικά μας πράγματα….  Έστω κι αν, αργότερα (2005), μετά τον θάνατο του απογοητευμένου Νίκου Χουρδάκη, την προεδρία της εταιρείας μας “φορτώθηκε”, πάνω στη διάθεσή του να βοηθήσει τoν Τόπο, ο επίσης αείμνηστος Αντώνης Βγόντζας, με Δήμαρχο Ιεράπετρας τον Νίκο Χριστοφακάκη, με Δήμαρχο Αγ. Νικολάου τον Γιάννη Λουκαράκη, με κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή, με Υπουργό Επικοινωνιών τον Μιχάλη Λιάπη. Και, με το πολύ μικρότερο—αλλά υφιστάμενο — κρατικό αεροδρόμιο Σητείας να χρηματοδοτείται κανονικά… Όταν δηλ. πια, ουσιαστικά η υπόθεσή μας είχε χαθεί…
Λίγα χρόνια μετά, το 2010, όταν επέλεξα να αποχωρήσω από τον Δήμο με το τέλος της δεύτερης τετραετούς δημαρχικής θητείας μου (η πρώτη ήταν 1991–1998), πρότεινα, από τότε, τη διάλυση της εταιρείας μας, αφού και το ενδιαφέρον των Αυστριακών επενδυτών είχε ουσιαστικά εκλείψει. Ο Περιφερειάρχης, όμως, με καλή διάθεση κι αυτός, ζήτησε να αφήσουμε «για λίγο ακόμα ανοικτό τo θέμα», με τον Αντώνη Βγόντζα να το κινεί, μήπως …γίνει το θαύμα…— αξίζει να σημειωθεί ότι ο Αντώνης υπήρξε ο ιθύνων νους στην πολυσύνθετη νομοθετική διαδικασία του όλου εγχειρήματος για το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και ήξερε πρόσωπα και πράγματα…
Αλλά, το θαύμα δεν έγινε — τα αντικειμενικά δεδομένα είχαν άρδην αλλάξει πια, ενώ οι οικονομικές υποχρεώσεις της εταιρείας μεγάλωναν (ΕΝΦΙΑ, δημοσιεύσεις ισολογισμών κ.λ.π.).
Έτσι, φθάσαμε στην απόφαση διάλυσης της “Ξένιος Ζευς” (αρ. 14/2023 του Μονομ. Πρωτοδικείου Λασιθίου) και την ανάθεση της εκκαθάρισής της, δηλ. και στο τυπικό σβήσιμο ενός ονείρου μας…

Είναι, βλέπετε, αυτή η διαχρονική παθογένεια του Κράτους μας, που ανέχεται και συχνότατα υποκύπτει στον συντεχνιακό αναχρονιστικό συνδικαλισμό, πολλές φορές προωθώντας ή εμποδίζοντας έργα, χωρίς να προτάσσονται τα κριτήρια της ανάπτυξης, χωρίς να ενδιαφέρει η βιωσιμότητα της κάθε επένδυσης, χωρίς ιεράρχηση προτεραιοτήτων, χωρίς «ψάξιμο» για τη βέλτιστη λύση… Κι αν σου τύχουν και οι παλαιοκομματικοί παράγοντες, που δεν λένε να εκλείψουν…  Συν, βέβαια, τις τοπικές βλαπτικές, σίγουρα κοντόφθαλμες, μικροψυχίες – μακάρι να μαθαίνουμε όλοι από τα λάθη μας..–, τις οποίες, όπως προανέφερα, θα μπορούσαμε, ίσως, να έχουμε προλάβει…
Σημαδιακά, λοιπόν, έμαθα για τη διάλυση της εταιρείας μας στο σπίτι του υπό ανάρρωση φίλου, που ήταν ο πρώτος αποδέκτης της πρότασης Χουρδάκη σαράντα, τόσα, χρόνια πριν… Και τό ‘μαθα την Τετάρτη, 15/2/23, ανάμεσα στη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, του έρωτα, του ΟΝΕΙΡΟΥ και της εφετινής γιορτής της Τσικνοπέμπτης, του κάρβουνου, της φωτιάς, της ΣΤΑΧΤΗΣ…
Στάχτη το όνειρό μας  που, όσοι παλέψαμε γι αυτό, το πονάμε…
Κρίμα…

Ιεράπετρα, Νοέμβρης

Μ.Ι.Μ.

Υ.Γ.: 1.Δεν έγραψα για το θέμα αυτό νωρίτερα, ώστε να αποφευχθεί τυχόν συσχετισμός του με τις πρόσφατες Δημοτικές εκλογές…
2.Κάποια ώρα, θα μιλήσουμε και για ένα άλλο Τοπικό μας όνειρο, αυτό του μεγάλου πλήρους Κεντρικού Νοσοκομείου του Νομού μας. Γιατί κι αυτό έχει την πικρή του ιστορία — σχεδόν …αυτογκόλ, δυστυχώς…